Położenie Tłumaczowa w Gminie Radków

Powrót do sekcji
Mapa Radkowa

Tłumaczów to wieś graniczna, położona na granicy polsko – czeskiej, rozłożona na obu brzegach rzeki
Ścinawka. Według wielu historyków, pierwsza nazwa miejscowości brzmiała
Tlumace. Natomiast pierwsza wzmianka o wsi pojawiła się po raz pierwszy w 1348 r., wskazując wieś o nazwie
Tolmaczindorf. Pochodzenie pierwszych nazw miejscowości mogło oznaczać wieś lub dwór, z którego pochodziło wielu tłumaczów.
We wczesnym średniowieczu przechodził doliną
Ścinawki uczęszczany szlak, który łączył
Kotlinę Kłodzką z Kotliną Jeleniogórską. Prowadziła tędy prawdopodobnie Solna Droga, czyli szlak, którym przejeżdżali kupcy z solą, towarem cenionym w średniowieczu na równi ze złotem. Był to również lokalny trakt z
Kłodzka do
Broumova i szlak pielgrzymkowy do sanktuarium maryjnego w
Broumovie. Pod koniec XV w. ukształtowała się w
Tłumaczowie granica między hrabstwem kłodzkim a
Ziemią Broumowską. Granica ta nie miała jednak większego znaczenia, była tylko wewnętrzną granicą, oddzielającą terytoria należące do Królestwa Czeskiego. Dopiero kiedy Śląsk, hrabstwo kłodzkie i Czechy stały się częścią monarchii Habsburgów austriackich (1526 r.), ziemie te uzyskały znaczną odrębność, granica przechodząca przez
Tłumaczów zaczęła odgrywać ważną rolę. Po raz pierwszy kroniki zanotowały fakt pobierania we wsi cła granicznego w 1571 r. Prawdziwie graniczną miejscowością stał się
Tłumaczów po 1742 roku. Wtedy to w wyniku wojen śląskich, ziemia kłodzka znalazła się w granicach Prus. Granica czesko-śląska wewnątrz imperium habsburskiego stała się granicą Austrii i Prus. Przejście graniczne o znaczeniu lokalnym przekształcono w ważne przejście międzypaństwowe. W XIX wieku zaczęto odkrywać kolejny atut
Tłumaczowa – bogactwo naturalne. Budowa bitych dróg i linii kolejowych spowodowała wzrost zapotrzebowania na materiały budowlane. Rejon
Tłumaczowa jest pod tym względem bardzo bogaty. Spotykamy tu charakterystyczne dla całego regionu łupki i piaskowce czerwonego spągowca, a przede wszystkim są tu pokłady melafirów, twardych skał, doskonałych jako budulec dróg.
Połączenie kolejowe Ścinawka Średnia – Broumov - Mieroszów
Jednym z ważnych czynników, które zdecydowały o rozwoju wsi była budowa linii kolejowej. Było to połączenie Kotliny Kamiennogórskiej (Mieroszów) z
Kotliną Kłodzką. Ciekawostką było to, że trasa miała przechodzić przez teren sąsiednich Austro – Węgier. Prowadziła ona ze
Ścinawki przez
Tłumaczów (na terenie Prus, od 1871 r. Niemiec),
Otovice Broumov i
Mezimesti (w Austro-Węgrzech) do Mieroszowa (ponownie Niemcy). Pierwszy pociąg na tej trasie przejechał przez
Tłumaczów 4 kwietnia 1889 r.. We wsi znajdowała się stacja i przystanek celny przy granicy z Austro – Węgrami (od 1918 r. z Czechosłowacją). Do przejścia drogowego doszło więc kolejowe przejście graniczne. Linia ta nie miała większego znaczenia w ruchu pasażerskim, pozwalała ona tanio przewozić urobek z lokalnych kamieniołomów. Linia kolejowa do Czechosłowacji po krótkim czasie została zamknięta. Wiąże się to prawdopodobnie z konfliktem polsko-czechosłowackim o przynależność ziemi kłodzkiej. Przejście graniczne czynne od XVI wieku zamknięto i przekształcono w służbowe. Przejście kolejowe pozostało martwe, a linię ze
Ścinawki Średniej do
Tłumaczowa wykorzystywały tylko pociągi towarowe obsługujące kamieniołomy.
>>
Przeczytaj o Kolei Stołowogórskiej <<
Dopiero w 1970 r. przejście otwarto, ale tylko dla pracownic z Polski, które znalazły zatrudnienie w czeskich zakładach tekstylnych. W 1991 r. przejazdy pracownicze wstrzymano ze względu na zmiany gospodarcze po obu stronach granicy. Podjęte przez działaczy społecznych w Polsce i Czechach wysiłki przyczyniły się do otwarcia przejścia osobowego i drogowego dla samochodów osobowych. Stało się to oficjalnie 30 kwietnia 1993 r., natomiast odprawy podróżnych rozpoczęły się następnego dnia. Po kilkudziesięciu latach przerwy rozpoczął się normalny ruch graniczny.
>>
Przeczytaj więcej informacji o przejściu granicznym <<
Zobacz także:
Noclegi Tłumaczów,
Mapa Radkowa,
Gmina Radków - miejscowości
Opracowano na podstawie książki
U podnóża Gór Stołowych, Historia miejscowości Gminy Radków, autor: Tadeusz Bieda.